SEVK İRSALİYESİ VE DÜZENLENMESİ
Tanımı: Sevk irsaliyesi, ticari bir malın veya malların bir yerden başka bir yere taşınması esnasında taşınan malların listesini gösteren ticari bir belgedir.
Fatura bulunsun veya bulunmasın mal harekatının mutlaka sevk irsaliyesine bağlanması mecburiyeti getirilmiştir.
Satılan malın teslim tarihinden sonra veya teslimi anında düzenlenmiş olsa dahi faturada malın teslim tarihi ve irsaliye numarası yer alacak ve ayrıca sevk irsaliyesi de düzenlenecektir.
Malın alıcıya teslim edilmek üzere satıcı tarafından taşındığı veya taşıttırıldığı hallerde satıcının, teslim edilen malın alıcı tarafından taşınması veya taşıttırılması halinde alıcının, taşınan veya taşıttırılan mallar için sevk irsaliyesi düzenlenmesi ve taşıtta bulundurulması şarttır.
Malın bir mükellefin birden çok iş yerleri ve şubeleri arasında taşındığı veya satılmak üzere bir komisyoncu veya diğer bir aracıya gönderildiği hallerde de malı gönderen tarafından sevk irsaliyesine bağlanması gereklidir.
Sevk irsaliyelerinde, fiyat ve bedel hariç olmak üzere faturadaki bilgiler bulunur. İrsaliyelerde malın nereye ve kime gönderildiği ayrıca belirtilir.
Ancak nihai tüketicilerin tüketim amacıyla perakende olarak satın aldıkları malları kendilerinin taşıması veya taşıttırması halinde bu mallara aldıkları malları kendilerinin taşıması veya taşıttırması halinde bu mallara ait fatura veya perakende satış fişinin bulunması şartıyla sevk irsaliyesi aranmayacaktır.
Aynı müessesenin muhtelif şube veya kısımlarından her biri ayrı ayrı irsaliye kullandığı takdirde bu irsaliyelere şube veya kısımlarına göre şube veya kısmın, isimlerinin yazılması veya özel işaretlerle seri tefriki yapılması zorunludur.
İrsaliyelerin tükenmez kalemle, daktilo ile veya bilgisayarla doldurularak en az bir asıl iki örnek olarak düzenlenecek ve örneklere kaçıncı örnek olduğunun matbu olarak işaret edilmesi gerekir. İşaretleme 1.,2.,3., gibi rakam verilerek veya A,B,C, gibi harflendirilerek yapılabilir.
Düzeni: Sevk irsaliyesi en az 3 nüsha düzenlenmek zorundadır. Vergi Usul Kanununda yer alan tüm irsaliyeler en az 3 nüsha düzenlenir. İlk nüsha asıl diğerleri ikinci ve üçüncü nüshadır.
En az üç nüsha olarak düzenlenecek sevk irsaliyesinin iki nüshası mutlaka emtiayı taşıyan taşıtta bulundurulacaktır. Yoklama ve denetimlerde iki nüshası da ibraz edilecek, yoklama veya denetim elemanı bir nüshasına adını, soyadını ve unvanını yazarak mühürledikten sonra ilgiliye verecek, diğeri ise Maliye bakanlığı Gelirler Genel Müdürlüğü vergi istihbarat şubesinde defterdarlıkça gönderilecektir.
En az üç nüsha olarak düzenlenmeyen sevk irsaliyesi hiç düzenlenmemiş sayılacaktır.
İrsaliyelerde gönderilen malın nevi ve miktarı ile satıcının veya malı sevk edenin; adı, soyadı, varsa ticaret unvanı, adresi bağlı bulunduğu vergi dairesi ve hesap numarasının (mükellefin diğer işyerine veya satılmak üzere bir alıcıya gönderildiği hallerde malın kime ve nereye gönderildiğinin) bulunması ve bunların satıcı tarafından imzalanması icap etmektedir.
Ticari mal eğer satıcı tarafından taşınırsa satıcı sevk irsaliyesini düzenler. Eğer ticari mal müşteri tarafından taşınırsa müşteri tarafından düzenlenir. Yoklama ve denetimlerde gelen yoklama memurlarına bu nüshaların gösterilmesi zorunludur.